Pelagisch op XL-snoekbaars met Johan Struwe

De wintertijd is voor mij persoonlijk vaak een favoriete periode in het visseizoen. En niet alleen vanwege de rust op het water, de verstilde omgeving en de mindere hengeldruk in die tijd, maar ook vanwege dat wat we nu op de diepe rivierplassen kunnen tegenkomen: winters goud op half water! 

Tekst: Johan Struwe, foto’s Johan Struwe, Arnout Terlouw, William van Tongerlo.

Het is altijd weer even klooien met traileren in het pikkedonker, zeker wanneer je in je eentje bent, maar het flauwe schijnsel van een lantaarnpaal op de parkeerplaats geeft -in combinatie met mijn LED-hoofdlamp- net genoeg licht om veilig de boot te kunnen opbouwen en te water laten in de donkere nacht. Pas over anderhalf uur komt de zon vandaag op, en het zijn juist die gouden uurtjes tussen donker en licht die me als een soort magische kracht naar het water trekken. Want juist in deze uurtjes lijkt de snoekbaars op de plassen volop actief te zijn. Nu moeten we ze alleen nog vinden, en dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Gelukkig hebben we de best mogelijke apparatuur aan boord hiervoor, en weten we precies wat we aan het doen zijn. Laat het kat-en-muisspel maar beginnen!

Zoeken naar interessante signalen in de waterkolom

SAMENSPEL

Want het zoeken naar de grootste snoekbaarzen van de plas vergt een gecompliceerd samenspel tussen de visser, zijn boot-/motorcombinatie en zijn sonarapparatuur. En één van de belangrijkste factoren daarin is stilte. Want de snoekbaarzen kennen inmiddels het klappen van de zweep wel op deze vaak druk beviste stekken! Het was vroeger immers zoveel makkelijker: met een flink gangetje zoefde je in die jaren over het water, en wanneer een vis in beeld kwam was het vól in de achteruit, je kunstaas droppen en bingo. Die tijden zijn echter voorbij… 

Gericht jagen op de grootste vissen van het water

GAS TERUG

Tegenwoordig is het echt een kwestie van met stationair toerental langzaam over het water glijden, en wanneer je een vis tegen het lijf loopt zo zachtjes mogelijk afremmen. Het is immers frustrerend wanneer een dikke snoekbaars op de schermen vlucht voor de ‘bonk’ van het achteruitschakelen! Zeker wanneer de vis hoog in het water ligt is dit meer regel dan uitzondering. Je kunt dan dus beter alleen het gas terugnemen en de shad over de vis heen laten glijden. Dit trucje heeft inmiddels al tientallen vissen opgeleverd, die anders zouden zijn gevlucht. 

De kleintjes kun je laten liggen, waardoor je selectief vist op groot.

STEKKEN

Hoewel je natuurlijk snoekbaarzen over de hele plas kunt tegenkomen, concentreer ik me zelf toch vaak op de diepste delen van het water. Vaak lijken de vissen die in de winter echt op te zoeken, terwijl ze dan toch relatief ondiep rondzwemmen. Het is helemaal niet gek wanneer je boven water van 25 meter diep de vis op 3 à 4 meter diepte tegenkomt. Maar soms liggen ze ook een stuk dieper. Het gekke is dat in beide gevallen de zon op het water vaak de oorzaak is; snoekbaars is in principe een lichtschuwe vis, dus die zal bij felle zon meestal dieper gaan liggen. 

Op alles voorbereid. Ook op héél groot…

ZON: VRIEND OF VIJAND

Een uitzondering zijn echter vaak de dagen waarop het water écht koud is. Dan komen ze bij zon op het water juist hoger liggen om op te warmen. Ook de op deze plassen vaak ook aanwezige meervallen doen dit overigens, en dat geeft meteen een extra uitdaging bij het pelagische vissen! Met de huidige cartografie aan boord zijn die diepere hoekjes natuurlijk snel te vinden, wat je zoektijd aanmerkelijk kan verkorten. Ik zoek ook graag naar wat meer gekleurd water op de plassen. Te helder water zorgt er in mijn ogen voor dat de snoekbaarzen te snel schrikken van de schaduw van je boot, en vaak liggen ze daar ook veel dieper. Het blijft immers een lichtschuwe vis.

Het is hard werken, maar de beloning kan enorm zijn!

MATERIALEN

Wat betreft de hengels die we hiervoor gebruiken zijn er net zoveel smaken als dat er vissers zijn. De een wil graag een korte, harde stok, de ander juist een wat zachtere. Zelf vis ik sinds kort met de Hart Toro Castaway Jig. Een superlicht hengeltje dat eigenlijk is gemaakt voor het jiggen op tropische zeevissen. Het mooie aan dit stokje is dat deze parabolisch is, en een behoorlijk zachte top heeft. Die gaat dus ook op een middelmaat snoekbaars hoepelkrom tot op het vijfde oog. Maar daarna komt de body erin, en die is stevig! Want met een werpvermogen van 250 gram kun je hier ook de grootste vissen van de plas mee afdrillen. Immers, als je met deze stok een dogtooth tuna of grouper kunt binnendraaien, dan lukt een meerval, een 120+ snoek of metersnoekbaars vast ook wel. Op deze hengel zit een ABU Revo Beast reel, opgespoeld met 19/00 gevlochten lijn, afgewerkt met een korte onderlijn van 85/00 fluorocarbon. En dat is voor deze visserij eigenlijk alles wat je nodig hebt. Belangrijk is dat de hengel genoeg ruggengraat heeft om op diepte de haak te zetten in de harde snoekbaarsbek, en dat de reel een perfecte slip heeft. We vissen immers op XL!

Genoeg body en een sterke reel met goede slip voor de grootste vissen van het water.

KUNSTAAS

Ook wat het kunstaas aangaat heeft iedereen weer zijn eigen favorieten. Maar eigenlijk is elke grote, langgerekte shad een potentiële vanger. Of dat nou een Striker Pelagic, een Sick Vamper, Twinteez of Monsterslug is: met een langgerekt profiel, een V-staart en een lengte van zo’n 20-25 centimeter zit je wel prima. Zei ik V-staart? Ja, dat is normaal gesproken wel de eerste keus, maar zorg er zeker voor om ook een paar schoepstaarten bij je te hebben! Soms kan een wat fellere actie net het verschil maken. Deze shads vissen we aan loodkoppen van zo’n 80 tot soms wel 150 gram. Inderdaad behoorlijk zwaar, maar dat is ook niet gek: je wilt immers zo snel mogelijk naar die vis meters beneden je toe, en daarnaast wil je je kunstaas ook in de bundel van de (live-) sonar kunnen houden. Ook als je achter een zwemmende vis aan moet varen! 

Blijf variëren met je kunstaas.

GEEN STINGER!

Plaats één dreg net achter de loodkop, en gebruik alsjeblieft geen stinger verder achter op de shad! Bij een aanbeet wordt de shad echt volledig opgezogen, en dan geeft een extra stinger alleen maar extra verwondingen aan de vis die nergens voor nodig zijn. Juist wanneer we op de grootste snoekbaarzen van het water vissen, moeten we ook onze verantwoordelijkheid nemen om deze waardevolle vissen zo min mogelijk te beschadigen. Dan maar een keer misslaan, hoewel dat echt een zeldzaamheid is: ze schuiven er vaak vol op! De fijnste dreg die ik voor dit werk ken is de Claw Treble van Quantum. Deze heeft extra pinnetjes op de haaksteel, waardoor je drie haakpunten vrij houdt.

Lange V-staarten aan zware loodkoppen, zo ben je snel bij de vis!

LIVE SONAR

Voor deze visserij is het in principe niet eens echt nodig om de dure apparatuur van tegenwoordig aan te schaffen. Het kan in principe ook ‘gewoon’ met 2D sonar en sidescan. Maar wanneer je -zoals ik- echt je hart aan deze vismethode hebt verloren, is live sonar de investering echt wel waard. Het kost een paar centen, maar wat gaat er een wereld voor je open! Op mijn eigen boot heb ik zelf gekozen voor apparatuur van Garmin. De LiveScope en de Panoptix PS30 hebben allebei hun eigen scherm in de cockpit, waarbij de LiveScope in de lengte van de boot, en de PS30 in de breedte van de boot kijkt. Zo zie ik elke vis in een straal van zo’n vijftien meter rond de boot zwemmen, wat het zoeken naar vis aanmerkelijk versnelt. Hou er rekening mee dat dit soort apparatuur behoorlijk wat stroom nodig heeft, en dus zijn lithiumbatterijen een investering waar je dan ook niet onderuit komt. Overigens zul je daar ook geen spijt van krijgen, want je hoeft je dan meteen nooit meer zorgen te maken over te weinig stroom aan boord. Het is niet anders: dit is geen visserij voor mensen met een smalle beurs. Ga er gerust van uit minimaal een duizendje of vijf kwijt te zijn voor een eenvoudige maar effectieve setup. En het kan echt nog veel gekker…

Je loopt op de rivierplassen vaker wel dan niet tegen meerval aan. Nóg lastiger te vangen dan snoekbaars, maar de moeite waard!

DE BOOT

Als ik me een ideale pelagic-boot voorstel, dan is dat eerlijk gezegd niet die waar ik zelf mee vis. Want met 100 PK, een console in plaats van een stuurknuppel en een flink formaat is dit toch behoorlijk improviseren geblazen. Als visgids heb ik nu eenmaal een forse boot met flinke werpdekken nodig, zodat ik met de gasten alle mogelijke visserijen kan beoefenen. Maar de écht ideale boot hiervoor is natuurlijk een goed uitgeruste bellyboat. En die heb ik inmiddels dus ook aangeschaft. Niets vist meedogenlozer en scherper dan een bellyboat met elektromotor en live sonar. Punt. Maar het enige nadeel ervan is de actieradius. Ligt er op putje één niets? Dan vaar je niet zomaar even naar putje twee… Als het dan toch echt een motorboot zou moeten zijn, dan lijkt mij een lengte van 450-475 het meest ideaal. 40 PK tillermotortje erachter, en je bent wendbaarder dan je denkt. Less is more. Dat maakt de investering in de benodigde dure sonarapparatuur weer wat in balans.

Er gaat voor deze visserij niets boven een goed uitgeruste bellyboat! Wendbaar, stil en alles bij de hand.

VIS IN BEELD!

Daar vaar je dan over die spiegelgladde plas water. Geen zuchtje wind. Rustig glij je met een kilometer of drie per uur over de interessante hotspots die je kaart je laat zien, en ineens is ie daar: een kasteel van een snoekbaars, stil hangend op acht meter diepte boven vijfentwintig meter water. Je hart slaat een tandje harder terwijl je virtueel oog-in-oog met de snoekbaars van je leven staat! En nu? Als de vis stil ligt, heb je eerst de tijd om te kijken aan welke kant de kop zit. Je wilt je shad immers precies daarboven presenteren. Intussen heb je de boot al uit de versnelling gehaald en het gas teruggedraaid. Nu is het zaak om precies met het punt op het scherm waar jouw shad in beeld komt boven de kop van de vis te sturen. Voor- en achteruit, beetje bijsturen en droppen maar. Snel zakt je kunstaas naar de vis toe, en op een meter of twee van de vis rem je alvast voorzichtig af. Je wilt dit kasteel immers niet wegjagen! Op een meter van de vis rem je alles af, en sluit je je reel. Een paar subtiele rammeltjes met de shad trekken inmiddels de aandacht van de vis, en langzaam zwemt deze omhoog om te kijken wat daar in zijn aura is binnengedrongen. Snel draai je een paar slagen op, om een vluchtreflex te imiteren, en ineens voel je een flauw tikje op de top. Met een ferme haal sla je je hengel hoepelkrom op een lomp gewicht, en het gevecht kan beginnen! 

Zoek de kop van de vis op en presenteer je shad precies daar. Daarna begint het zenuwenspelletje! Deze snoekbaars was bijna een meter lang!

EEN VERSLAVING 

Je snapt inmiddels dat ik aan deze visserij volledig verslaafd ben. De spanning van het oog-in-oog staan met de grootste vissen van het water, de gebruikte technologie en de vereiste bootcontrole om precies boven de vis te blijven maken dit voor mij dé meest intense visserij van het hele seizoen. Met soms extreem saaie en taaie dagen, extreme frustratie wanneer een enorme vis je shad weigert en het uitgeven van bakken met geld om het nieuwste van het nieuwste qua apparatuur aan boord te hebben: het is gewoon niet voor iedereen weggelegd. Het vergt geduld, discipline en een bepaalde investeringsbereidheid. Maar wanneer je over al deze afwegingen heen stapt, en het gewoon gaat proberen zul je zien dat deze zenuwslopende visserij ook jou bij de strot zal gaan grijpen! Oog-in-oog met de vis van je dromen staan, en het vangen daarvan grotendeels zelf in de hand hebben is een gevoel dat voor de leek met geen pen te beschrijven is! 

Alles voor die ene kanjer!