De steur terug in Nederland?

EEUWIG ZONDE

Het was een algemeen voorkomende soort op onze rivieren, en dan met name de Rijn: Acipenser Sturio, de Atlantische steur. Een majestueuze vis, die wel tot over de drie meter lang kon worden. Onze grootste Europese zoetwatervis. Een soort ook, die het grootste deel van zijn leven op zee doorbrengt, en alleen voor de paai de rivieren optrekt, op zoek naar zuurstofrijke kiezelbanken om de eitjes af te zetten. Met recht het vlaggenschip onder de trekvissen! Dat eindigde zo rond de jaren ’60 van de vorige eeuw. Door het opwerpen van allerlei dammen en stuwen op de rivieren, en vooral door overbevissing verdween deze soort uit Nederlandse wateren. En dat is eeuwig zonde! Slechts in Diergaarde Blijdorp kun je deze soort nog in levende lijve aanschouwen.

OVERBEVISSING

Je kunt het je tegenwoordig niet voorstellen, maar vroeger bestond er op onze grote rivieren een bloeiende visserij op legendarische trekvissen als de zalm, maar ook op steur. Het wrange aan dat laatste was dat gevangen grote steuren vaak werden tentoongesteld tegen betaling op jaarmarkten en kermissen. Mensen betaalden immers grif om zo’n ‘zeemonster’ van dichtbij te bekijken. Zo’n vis bleef meestal wel een week of twee goed, waarna er ook nog wat werd verdiend aan de verkoop van het vlees. Namen zoals het Steurgat in de Biesbosch herinneren nog aan deze tijden, want ook dit gebied was een favoriete verblijfplaats van deze soort. Een standbeeld aan het Jeppegat van een steur op ware grootte herinnert hier nog aan.

Gaan wij het nog meemaken?

HERINTRODUCTIE

Nadat de soort volledig uit onze binnenwateren is verdwenen kwam pas de spijt, en werden er pogingen ondernomen om deze prachtige vis weer terug in onze wateren te krijgen. In 2012 en 2015 zijn er al kleinschalige uitzettingen van deze soort geweest op het grensgebied van Nederland en Duitsland, en dit betrof van een zender voorziene steuren van 3 tot 5 jaar oud, met een lengte van ongeveer een meter. Zo kon men zien of de steuren daadwerkelijk de weg terug naar zee wisten te vinden. Een opdracht waarvoor deze vissen met vlag en wimpel slaagden. Ook in 2023 is er een groepje van 35 jonge, tevens gezenderde steuren uitgezet in Nationaal Park de Biesbosch, en ook deze wisten de weg naar zee te vinden. Door dit geslaagde project wordt er momenteel een uitzetproject met 700 jonge steuren op de daadwerkelijke paalplekken in de bovenloop van de Rijn voorbereid. Maar brengen deze inspanningen ons een verloren gegane ultieme sportvis terug?

LANGE ADEM

Het korte antwoord is ja. De Rijn is nog steeds een perfecte migratieroute voor paairijpe steuren, omdat er ten behoeve van de beroepsvaart geen stuwen in aanwezig zijn. Een obstakelvrije trekroute van 850 kilometer naar de zuurstofrijke paaigronden dus. De kans is vrijwel 100% dat steuren deze route wederom zullen gaan gebruiken om af te paaien, en dus zal de populatie weer gaan groeien. Er vindt immers geen beroepsmatige visserij op deze soort meer plaats, en ook is in de tussentijd de waterkwaliteit sterk verbeterd. Alle seinen op groen dus! Aan de andere kant is het nog maar de vraag of jij en ik dit nog in levende lijve gaan meemaken. Een steur kan over de honderd jaar oud worden, groeit langzaam en is pas na een jaar of 12 (mannetjes) of 22 (vrouwtjes) paairijp, dus de kans is klein dat onze generatie ooit nog de hengel krom zal trekken op een enorme Atlantische steur in Nederlandse wateren. Tenzij…

ZIJN ZE ER STIEKEM AL?

Van een bevriende visser kreeg ik laatst een heel bijzonder verhaal te horen. Een van zijn vismaten was er met zijn boot met LiveScope sonarsysteem op uitgetrokken op jacht naar roofvis, en op een van onze rivieren kreeg hij iets heel bijzonders in beeld: een steur van ruim over de twee meter! Helaas zijn er geen foto’s of video’s van gemaakt, maar ik geloof deze specifieke medevisser op zijn woord. Wat betekent dat? Zijn er daadwerkelijk weer volwassen Atlantische steuren aanwezig op onze rivieren, of betreft het hier een andere soort? We treffen immers vaak genoeg niet-inheemse steunsoorten aan in de vangstberichten, zoals diamantsteuren of beloega’s. Het betreft hier dan vaak vissen die vanuit vijvers in het open water zijn uitgezet, omdat ze te groot werden voor de vijver. Deze vissen kunnen zich weliswaar niet voortplanten, maar overleven vaak wel in onze wateren. Maar wat als er daadwerkelijk al volwassen Atlantische steuren op onze rivieren aanwezig zijn? Dan zou het wel eens veel sneller werkelijkheid kunnen worden dan we denken!

De toekomst zal het leren..

Wil je hier meer over weten? Lees dan ook vooral dit zeer uitgebreide artikel over de herintroductie van de Atlantische steur!

Home